(01-04-2001) - Dochs wol in kear as seis, sân jiers krij ik in tiposkript tastjoerd. Poëzij en proaza. Troch in útjouwerij of troch de auteur sels. Meast giet dêr in telefoanise 'warskôging' oan foarou. En de fraach - fansels - of ik it wurk beoardielje wol. Ik sis noait nee. Hoewol 't ik der suver altyd tsjinoan skytskoarje en begjin oan sa'n put. Want it dreech wurk. Ik hâld fan lêzen, ik lês in allemachtigen soad. Mar it lêzen fan in tiposkript is dochs efkes in oare dissipline as it lêzen fan in boek. In boek is der, bestiet. Dêr kinne jo mei dwaan wat jo wolle: yn 'e kast sette, weijaan, yn 'e doaze fan 't âld papier lizze, oer in jier nochris lêze, byneed as húskepapier brûke - neam mar op. In tiposkript moat beoardiele wurde: wol as net gaadlik foar útjefte (adfys oan de útjouwerij), op guon plakken behoffenje, op 'e nij skriuwe, daalk opstjoere nei in útjouwerij (adfys oan de auteur). Nuodlik, o sa nuodlik. Want it giet altyd om in wurk dêr 't de auteur withoelang oan arbeide hat, dêr 't er withoefolle tiid en enerzjy yn stoppe hat, dat in bern fan himsels is. Ik bedoel: ik gean der altyd fan út dat de auteur syn boek yn de (op dat stuit) definitive (en dus nei syn betinken bêste) foarm opstjoert. Daalk nei my, nei in útjouwer. Myn oardiel kin yn guon gefallen beskiedend wêze. Yn gâns opsichten. Dat makket jo hoeden. Dat twingt jo ta in bloedsearieus oardiel. Jo nimme dus de tiid. En tagelyk pakke jo om mei de fraach: wêr helje ik de arrogânsje wei om te tinken dat ik (ik!) oardielje kin oer de kwaliteit fan in literêr wurk. Hawar: my waard frege om in miening, dat oardiel. En dat jou ik dan. De auteur/útjouwer bliuwt baas.

Lykwols, ik haw altyd wer in goed gefoel as in tiposkript dat ik ea ûnder eagen hân ha in boek wurden is. Benammen as ik fernim dat rekken holden is mei myn kritise opmerkings. Dan ha jo, tink ik, de tiid net fergriemd.

(01-04-2001) - In Frysk skriuwer is altyd ien dy 't in berop hat of pinsjonearre is. Wat is jo bestean? Ik bin Frysk skriuwer. Sa'n dialooch bestiet net. Jo binne yn 't foarste plak skoalmaster, sjoernalist, dominee, húsfrou, wittenskipper/itensieder, wurkleaze, direkteur fan, arbeider, sosjolooch, grienteboer, boer - neam mar op. Frysk skriuwer binne jo net. Dat is gjin berop. Dat is wat jo der op ta binne. Wat jo der by dogge. In 'tweede tak', in hobby, aardichheidsje. Soe der ien yn 'e wrâld wêze dy 't de Fryske skriuwerij searieus nimt? As in wize fan bestean.

(02-04-2001) - Johan van der Veen haw ik in stikmannich jierren yn 'e klasse hân. In apart, drok mantsje. Mar hy levere wol in 'leesdossier' yn, dêr 't er by my in mûnling tentamen oer dwaan moast. Safolle boeken lêzen, safolle wurkstikjes der by, lekker lulle - yn oarder, in foldwaande. Noch mar in pear jier letter krij ik fan myn hjoeddeiske learlingen yn har 'leesdossier' wurkstikjes oer 'Twarres', oer dy iene tekst: 'Wêr bisto?'. Johan as fenomeen, as ûnderwerp. Mei foto der by. En de tekst is fan Mirjam. Fansels. It kin hurd feroarje yn in minskelibben.

(03-04-2002) - Tiny Mulder waard juster 80 jier. Har waard hjoed in presint oanbean, yn d' Ald Skoalle fan Bears. 'Bitterswiet' - samle fersen. En as jo dat boek yn hannen nimme (in kreas ynbûne bibel fan 878 siden, boppeslach wer fan Goasse Brouwer, Frysk en Frij dus) wurdt op slach dúdlik hoefolle poëtise teksten Tiny skreaun hat. Gedichten foar jong oant âld. Letter, as ik de teksten lêzen haw, wol ik foar mysels bepale hoefolle fan Tiny har fersen úteinlik de souwe treast binne. Myn persoanlike souwe: hokker ferzen sprekke my noch altyd oan? Ik tink yn 't foar dat dat in allemachtigen soad wêze sille. Ik haw al har bondels en dy haw ik mear as ienris lêzen. Dat dogge jo net, dat werlêzen, as de poëzij jo net oansprekt. Mar Tiny Mulder is hjoed dus har poëtys libbenswurk oanbean. 'Gjin grêfstien', hearde ik har fannemidzje sizzen. 'Ik skriuw noch oan nije fersen'. Moarn giet Tiny Mulder op fakânsje nei har twadde heitelân, Grikelân. Wêr 't nei alle gedachten de ynspiraasje fan alle kanten op har ta komme sil.

(03-04-2001) - In poëzijbondel fan hast 900 siden - is soks wolris earder fertoand? Yn de Fryske literatuer is dit sûnder mis de dikste dichtbondel ea. Faaks ek wol it dikste boek. Apart folkje dus dy Friezen. Wy frette fersen yn mearfâlden fan ûnzen.

(04-04-2001) - Juster wiksele ik in wurdmannich mei Douwe Tamminga - ek oanwêzich by Tiny Mulder har feestje. Efkes letter seach ik him nei de auto rinnen, tusken frou en rinstok mar mei rjochte rêch. Siik, mar noch altyd in toanbyld fan krêft, noch altyd in yndrukwekkend minske. Us echte nestor.

(04-04-2001) - It nije nûmer fan 'De Oesdrip', it 'orgaan' fan it Skriuwersboun, krige ik hjoed ûnder eagen. Gâns ferslaggen en sa. Ynformatyf. Mar jonge noch oan ta, wat in alderoatmoedichst geëamel wer fan KCS/Koop C. Scholten op dy skoandere siden! Wat in selsferhearliking ek! En o, wat moat menear de foarsitter op in fuotstik set wurde. Wat in seurderij. It is elk nûmer itselde. Dy 'wist u dat'-stikjes..., om der beroerd fan te wurden! Nivo skoallekrante (sorry skoallekranteredaksjes) en dat yn in blêd fan in feriening dy 't him sa graach affisearret as fakorganisaasje fan skriuwers. Ik bin ferdomme in folwoeksen minske en ik achtsje mysels te heech om taskreaun te wurden yn taal en styl as wie 'k in puber. Jassusnochoanta!

Okee, ik haw lange jierren yn de redaksje fan 'De Oesdrip' sitten, dat ik wit hoe dreech it is en fandelje mear kopij as ferslaggen by elkoar. Wy keazen (as redaksje) foar ien of twa siden minder. Earmoedich fansels, mar altyd better as blêdfollerij dêr 't ik (as lêzer) krûme teannen fan skypje.

(06-04-2001) - Begjin santiger jierren stinsele ik it boekje 'Dunnik en oar proasa'. Fjouwer teksten fan myn hân, wichtigernôch om de wrâld yn te stjoeren, fûn ik doe. 'Yn eigen bihear', stiet der ek noch yn. Tsja, dat wie needsaak: hokker útjouwer seach doe brea yn myn teksten... Dat wurd 'proasa' (tink om de s dy 't in z wêze moat) is my lange jierren neidroegen. Oant de dei fan hjoed. Aldergeloks seach ik jûn op 'Kistwurk' (yn de oankundiging fan in rubryk) myn 'proasa' werom, dat mishipte wurd. Prachtich, dy parallellen! No bin ik al benijd hoe lang it duorret ear 't dy letter feroare is. Lêst 'Kistwurk' dit? Hat dit deiboek eh... impact?

(07-04-2001) - In geheim? Yn alle gefallen: ik wit no al hokker boek fan 't hjerst de grutte 'klapper' fan de sutelaksje wêze sil. Hylke Speerstra sels hat it my ferteld: syn Fryske bewurking fan de roman 'De koude erfenis'. Hy wurket noch oan de tekst, mar it boek sil yn septimber moai op 'e tiid klear wêze. Dêr is er wis fan. Sei er. Yn in advertinsjekampanje wurdt fansels in link makke nei (de skriuwer fan) 'It wrede paradys' en de útdekroadekeaper kin der net mear omhinne: dit boek moatte wy ha! As lemmingen stoarte wy ús op dy iene titel! In foarsizzing? Fansels net. Sa wurket soks.

No moat ik sizze, 'De koude erfenis' fûn ik in goed boek. Winter, iis, reedriden as metafoaren fan in wize fan libjen. Soks opskreaun yn in Nederlâns dat o sa Frysk oanfielt. De roman waard oer 't generaal posityf resinsearre. En goed ferkocht.

(07-04-2001) - In wike lyn haw ik in skoft stien te sjen nei twa markolpykjes dy 't it bertenêst noch as de wrâld beskôgen. Eigenwize reade snaffeltsjes, ûnwis op de poaten. Sûnt is it wer in nije maitiid. Foar my.

(07-04-2001) - Ik hâld net fan skriuwen. In ferhaal (of soks) betinke is wol moai, mar dat gegriem mei in tekst belibje ik selden wille oan. Earste ferzy, skrasse, feroarje, bettere wurden betinke, alinea's ferskowe, wer skrasse, hyltyd mar wer krasse. Op 'e nij begjinne: twadde ferzy. Selde gesoademiter. Noch mar ris útein sette. Ik fyn der eins neat oan. En dochs gean ik mar troch. Dy aardige plot moat syn foarm krije. In plicht oan mysels: jo betinke sa'n ferhaal net om 'e nocht. En dan ynienen is der wol wille, foldwaning. De tekst liket op wat ik yn 't foar yn 'e holle hie, of hat skriuwendewei in foar my akseptabel risseltaat opsmiten. Mar dat gegriem! Wat in tiidfergriemerij! Wat soe 't aardich wêze en lit yn ien kear de difinitive ferzy út de 'fineliner' rinne. Dan soe skriuwen letterlik willewurk wêze. My is dat lykwols net jûn.

Al in skoft skriuw ik oan in stoarje oer in man dy 't, kuierjend, op in moarntiid sjocht hoe 't in jonge frou in fjurke stookt. Ut en troch smyt se wat yn it fjoer. De man observearret har, giet dan op har ta, set him swijend njonken har. De frou docht har dingen, de man sjocht allinne mar. Op in stuit hat er syn fragen, skytskoarjend komme der antwurden. De frou ferbrânt alles wat se yn moannen by elkoar swile om de poppe dy 't yn har woeks in nêst te jaan. Dy moarns betiid wie it berntsje har ûntkommen, op it húske. Se wol in streek sette. It bern hat se meinommen, leit ûnder in tekkentsje njonken har. It ferhaal wurdt hyltyd mear petear, monolooch úteinlik. De man swijt, giet úteinlik oerein en lit de jonge frou allinne.

Dêr skriuw ik oan, sa'n ferhaal. Guon stikken binne klear, oare stikken haw ik al withoefaak skrast en op 'e nij skreaun. It is myn striid - skriuwer - tsjin emoasjes, tsjin sentimintaliteit, tsjin falske triennen. Ik wol der in nofteren ferhaal fan meitsje. Net saaklik, mar helder. Wol net rjocht. Ik haw dus skjin myn nocht fan dat gegriem fan hyltyd mar wer op 'e nij, hyltyd mar wer trochsette, de definitive foarm sykje, de krekte toan. Dêrom hâld ik, tink, net fan skriuwen. Ik kom mysels te faak tsjin. Ik bin lui. Ik wol eins allinne mar it einrisseltaat. It proses is in griis.

(08-04-2001) - (Dizze dei is noch gjin twa oeren âld). Justerjûn hie ik it oer myn skriuwproses. As it giet om proaza, om ferhalen, in roman. Yn myn sitewaasje fan hjoed, no. Net bêst! Mar bliksem! as ik in fers besykje te skriuwen is it hielendal ellinde, in suver masogistise tamtearring. Ik bin gjin masogist, dat ik genietsje der net fan. Ik tink dat ik - hoe modern! - in bytsje depressyf bin. Wat dy ferdomde skriuwerij oanbelanget. (Posityf: dizze dei is noch gjin twa oeren jong, fol ûnthjit).

(08-04-2001) - Sa'n bytsje de hiele dei strúnde ik hjoed yn Amsterdam om. Kuierje troch de Jordaan, fernimme (yn in kroech) dat 'de provincie' it fuotbaljen behearsket, hast 100 meter file foar it Anne Frankhuis sjoen, ite yn it Wilhelmina Dok yn Noord, de Dam in bouput, yn in kafee fernimme dat myn Frysk en myn Nederlâns ûnbekende talen binne, efkes njonken it byld fan Theo Thijssen sitten, in cd kocht by Virgin (Miles Davis), dreame fan in appartemint op it Prinseneiland - wy, de bern Jenny en ik, wiene in dei tegearre. Myn kop is leech. Ik sil moarn fierder mei dat skript, dat fers, dat ferhaal, dat artikel.

(09-04-2001) - Begjin santiger jierren (fan de twintichste ieu moatte jo der tsjintwurdich by sizze - wat in ûnsin: hokker oare santiger jierren soene dat wêze moatte?) haw ik in rige interviews opset mei manlju dy 't myn ynteresse hiene. Om allerlei redenen. Benammen, tink ik, omt ik fan har leare koe oangeande Fryske fermiddens en sa fan eartiids en fan doe, fermiddens dêr 't sy in aktive rol yn spilen of spile hiene. Ik wist fan neat doe, ik wie gewoan in nijsgjirrige snotjonge. Fan elk petear makke ik in ferslach dat - op fersyk fan Lykele Jansma - yn it literêre tydskrift 'Alternatyf' publisearre waard. In hûd fol sneupwurk, elke kear wer, want (nochris) ik hie út noch yn gjin kennis fan de Frysk-kulturele wrâld fan nei de oarloch (fan dy dêrfoar likemin trouwens). Ik learde in soad. En lang net alles wat ik fernaam yn dy petearen wie publikabel: 'off de record', 'sub rosa', 'dit is net foar publikaasje' - ik hearde it faak, mei reade earen meast. Frjemde wrâld fol aparte minsken, fûn ik. Ik wie 'braaf', ik naam sokke ynformaasje net op yn myn stikken. Ik wie ommers noch in snotjonge. En dy manlju sa wichtich, heechleard, âld - kwetsber dus. Seine guon.

Mar goed. Redakteur/útjouwer/opmakker/regelneef/tiran Lykele Jansma liet op in stuit myn stikken mear as in jier lizze, dat de 'Alternatyf'-lol wie der foar my sa stadichoan ou. Mar ik gong wol troch mei de petearen. Fansels. Ik woe ynformaasje, leare. Acht ynterviews binne yn 1976 bondele en publisearre as 'Peteareboek' (KU, Ljouwert). Dien wurk doe. Ik wie noch lang net útleard uteraard, mar it waard tiid foar wat oars. Mear as trije jier sneupe, petearje, reizgje, skriuwwrotte, it wie wol goed sa.

(10-04-2001) - Op dit stuit - jûns let - freegje ik my ynienen ou: wêrom skreau ik juster dat stikje oer dy 'petearen'? Ik wit it wer. It kaam troch dat telefoantsje oerdei. Alle manlju dêr 't ik mei prate binne yntusken ferstoarn. Op E.S. de Jong nei. Ik fernaam juster dat er (noch) libbet. Mar ek de lêste fan de 'Peteareboek'-mohikanen sil tige meikoarten 'dizze wrâld ferlitte'. Ik sil it ferslach fan ús petear meikoarten wer lêze. Nei mear as 25 jier.

(10-04-2001) - Noch letter, goed healwei tolven. Ik haw in skoft nei it boekeprogramma fan Michaël Zeeman sjoen. Op de televyzje. Dit is dramatys! Yn 't foarste plak ferstean ik de presintator net. Twads haw ik gjin idee oer hokker boek it giet. En treds tink ik dat elkenien it 'in the end' mei de presintator iens wêze moat. Hy is de saakkundige, dus hy hat gelyk. Stiet yn it kontrakt. Ik bin dus útnaaid. Wylst ik Zeeman tige wurdearje. Michaël is in aardige, earlike (eins wat ferlegen) jonge dy 't allemachtich erudyt is. Ek wat it Frysk oanbelanget. Neam wat en Michaël wit it. Hat der in miening oer. Mar wat ik in goed kertier oansjoen haw, jûn, is in opfokte presintator mei as gefolch in ferfelend programma.

(11-04-2001) - Okee. E.S. (ek wol neamd 'Kop Sop' - wat flau eins om soks te skriuwen yn dat LC-berjocht) is dea. E.S. de Jong - Eelke Simens - sil him yn dizze rol ek wol goed fiele. Hy is efkes in haadfiguer. Efkes.

(11-04-2001) - Apart fûn ik dat, justerjûn. Hearrenfean-PSV. Foar de wedtriid sjonge jo yn it stadion manmachtich it Frysk folksliet, tidens it spul balte jo 'Come on Heerenveen'. Taalbetizing?

(12-04-2001) - It wurdt ûngelyk ferdield yn de Fryske skriuwerij. Ik haw it oer jild. Jo wrotte in moai skoft oan in roman, guon binne der jierren mei dwaande. It boek komt út. Oplage 1000 eksimplaren. Ferkeapspriis 26 gûne. As dat boek útferkocht rekket (en soks bart mar inkeld yn ien jier, às it al bart), hâlde jo dêr ƒ2600 oan oer. Dit by wize fan foarbyld dus. Oar foarbyld. Jo skriuwe in skript fan ien oulevering fan de Fryske televyzjeseary 'Baas boppe Baas'. Dat skript wurdt akseptearre en sil ferfilme wurde. Dan wurdt der 3 tûzen gûne op jo rekken oermakke. Noch in skript leveret itselde bedrach op. Ensafuorthinne. As jo skript net gaadlik is (om ferfilme te wurden) smyt it noch altyd 500 gûne op. As jo in boek fan de újouwerij werom krije, is de iennichste rispinge in hûd fol frustraasjes.

(12-04-2001) - Ik bin Omrop Fryslân-harker. Ik bin ek in OF-sjogger. Op syn minst in kear as trije yn 'e wike folgje ik de bylden. Dat ferskaat, prachtich! Ferslaavjend! Dat haw ik ek as ik by ien fan de bern yn Amsterdam bin. Se moatte my elke kear wer withoefaak losskuorre fan AT5. By freonen yn oare provinsjes haw ik itselde: Gelderlân, West-safolle, Brabân... Dat ferskaat oan bylden, berjochten - fan lyts oant noch lytser. Skitterend. Der giet neat boppe regionale televyzje! Mar no bin ik oerfuorre. Yn myn eigen provinsje. Tongblier. Slim fansels, ougryslik slim. Ekstra útstjoerings, bêst genôch. Ik fret it allegear. Mar bliksem: der wurdt ek noch libbe yn Fryslân! Mei ik asjeblyft dat ferskaat werom? Berjochten oer oare saken? Want jo kinne it ek oerdriuwe. 'Overkill'. Twa dagen. Mar kin dy tongblier fan moarn ou wer gewoan in (wichtich, fansels) ûnderdiel fan it nijs wêze? It Fryske nijs?

(13-04-2001) - Dit skriuwersdeiboek wurdt hyltyd mear in iepen poadium, sjoen de e-mailreaksjes. Dêrom in pear antwurden op opmerkings/fragen. Nee, ik haw gjin muoite mei freed de trettjinde, likemin as mei goedfreed of peaske of de betinking by Warns. Ja, ik oardiele hurd oer E S. Dom fan my: ik lies myn petear mei him wer en ja: in bysûnder minske. Sûnder mis. Omrop Fryslân is op dit stuit hielendal yn De Hear (tongblier). En ja: te ienkennich, tefolle 'the leading lady' wêze wolle, tefolle werom wolle nei de tiid fan sniebulten. Mar ik kin my ek foarstelle dat oaren har folsûgje mei wat 'delset' wurdt. It is wol knap wat der dien wurdt! Nee, ik bin gjin opskepper: myn boeken binne allegear útjûn, mar ik moat noch mar ouwachtsje oft der in skript fan my ferfilme wurdt ('Baas boppe baas'). Ja, ik hâld fan Amsterdam, mar ik haw gjin inkele emoasje by Ajax.

(16-04-2001) - Jo binne mei in ferhaal dwaande, wolle dêr eins fierder oan wurkje, mar ja: peaskedagen. Besites. Familiale ferplichtings en sa. Lang lyn al oupraat en sa. Ek wol gesellich en sa. Mar dat ferhaal, it wol oandacht, fuortgong. Ut en troch efkes nei boppe, nei de computer: nei de tekst sjen, in wurdsje feroarje. Nei ûnderen. Gesellich! De doar út: sútrich waar - dat mar op nei Warkum. Ien fan ús hat noch nea by Jopie Huisman sjoen. Wer thús. Efkes nei boppe. It ferhaal-ûnderweis stiet noch wêr 't it in oermannich lyn ek stie. Dochs in wurdsje feroarje. Dochs mar net. Efkes piele. Efkes de ûnrêst betypje. 'Wat moasto hyltyd nei boppe te fleanen?' In besiteman. In antwurd jaan is ûnmooglik, want ear 't jo it witte binne jo dy ynteressantdwaanderige skriuwer dy 't ynspiraasje fielt. En sa.

Op dit stuit is der gjin besite, wy hoege hjoed fierder ek niks. Ik ha alle tiid om te skriuwen. Mar it wol foar gjin meter. It ferhaal dêr 't ik juster oan wurkje woe, wurdt him net. Stelt neat foar. Tsjonge noch oan ta: wat is in skriuwer dochs in bysûnder apart minske... o sa bysûnder...

(16-04-2001) - It Jopie Huisman-museum yn Warkum, yn gjin jierren west. Justermidzje al. Oer in jier as fiif noch mar ris. Op de ien' of oare wize bleau ik hingjen by dy bekende stikken: Jopie dy 't in sjekje draait, âlde jassen, ûnderguod, skuon, poppen - soks. Dy skilderijen. Dêr kin ik wat mei, dêr haw ik hâld oan. En oan de tekeningen fan boatsjes, fan dy iene skuorre, fan dy keapman achter de karre. De tekene pertretten. Dat is de keunstner dy 't kennen learde - oan 'e oare kant fan de dyk yn Warkum -, de keunstner dy 't ik moete yn de hal fan dat monumintale pân en dy 't my - iennichste besiker dy middeis - letterlik oan 'e hân naam en mei my prate oer syn libben, myn libben - it libben - wylst wy skilderijen beseagen. Jopie syn skilderijen, tekeningen, akwarellen. 'Foto's fan myn bestean', sei er. Ik learde dy middeis syn bestean. Huisman brûze net fan libben doe, wie seker net de optimistise filosoof sa't ik dy jierren letter yn boeken en yn televyzjedokumintêres tsjinkaam. En doe 't ik mismoedich skodholle by in selspertret, joech er my in dûst yn 't liif. In jonge. Letter ieten wy stoofde iel by de buorlju, yn in kroech. En wy praten. Nee: Jopie Huisman prate. In noflike middei. Net mear. Mar my dierber. Sûnt haw ik him nea wer moete. Doe 't er ferstoar hie 'k efkes in ûnbestimd gefoel. Ik hie noch wolris mei him prate wollen. Mar dat tink ik faker. As immen ferstjert.

Yn dat museum hjoed. Doe 't ik de neiboude skuorre beseach, tocht ik allinne mar: komt spinreach ek al út in spuitbus? En letter, kuierjend troch de stêd, tocht ik: wêrom hinget yn dat museum safolle ûnsin, wêrom bin ik hjoed konfrontearre mei safolle Huisman-flauwekul? Ik seach: net elk Jopie Huisman-skot waard in einfûgel. God, wat hat de skilder út en troch kneuterich ompield..., wat wie er soms in imitator, in sneinsskilder. Mar ik rûn wol trije kear de rûte fan doe, in allinne troch my gearstalde rûte. Yn myn kop hearde ik Huisman syn wat hoeden, suver wat skruten kommintaar: 'Foto's fan myn bestean' - en ik hie eins stoofde fisk ite wollen. Mar dy kroech wie net iepen. En ik wie net allinne.

(18-04-2001) - Ik ha wolris tocht: Trinus, Anne, Meindert, Sjoerd, Piter, Ultsje, Josse, Tjitte, Jelle, Rink, Reinder - dat bekt! Myn foarnamme doocht net. Net gaadlik foar in Fryske skriuwer. Of sa. 'Joop' - dat is gjin Frysk, dat is te Hollâns. Joop-mei-in-Fryske-achternamme, it is te folle heal om heal. Hie Jehannes Boomsma better west? As skriuwersnamme. Trinus Riemersma - perfekt. Libbe Leistra, hartstikke prachtich. Meindert Bylsma! Tsjêbbe Hettinga! Pake Jehannes hat my noait Joop neamd. Fansels net. Hy wist dat syn namme doogde. Hy griisde fan Jopie, fan Joop likefolle. Ik draach dat etiket al mear as 55 jier. Hie 'k mar ynspraak hân, daalk nei myn berte!

(19-04-2001) - Twa earrebarren stiene sútrichkâld op in pealnêst by Swarteweisein. Ik haw it pear besjoen, hast in kertier. Gjin beweging, allinne huver. Kjeld. En dochs, oer in wike as wat stiet in foto fan dizze fûgels yn 'e krante. Nij libben. Maitiid. Mar no allinne mar wachtsje op oare tiden. De huver út it liif, oer it wyfke hinne. En dan wer wachtsje. Oant der aaien komme, jongen. Jo winskje fûgels in echt sekslibben. Mei bêd en tekkens en sa.

(20-04-2001) - Faaks leit it oan my, bin ik gewoan te min op 'e hichte, mar myn yndruk is dat it yn de Fryske literêre wrâld in ougryslik deade boel is. In lytse gearkomste hjir, in noch lytsere foarlêzerij dêr. It ferskinen fan in nij nûmer fan in literêr tydskrift erfaar ik suver elke kear wer as in hichtepunt, lykas it útkommen fan in nij boek. En as sa'n nij boek yn in feestlike 'setting' oanbean wurdt (mei in stikje muzyk, in praatsje, hapke, buorreltsje) gean hiel hoeden twa lytse fûsten omheech: hoi! der bart wat! No, der bart neat. Wêr binne de reboeljegearkomsten, wêr de fûle diskusjes, de poëzijfestivals (grut en lyts), de nije tydskriften, de rjochtsaken oer misledige skriuwers, yn'ebekhingerijen, de foarlêzerijen op strjitte, de skriuwerswykeinen - de stiennen yn 'e fiver? It waard allegear sa droech, sa dreech, sa dea. Is myn yndruk. In gearkomste fan it Skriuwersboun (bygelyks) is langer harkje nei de foarsitter dy 't in evangeelje ferkundiget oan slûgjende manlju en froulju. It blêdsje fan dat 'boun' ferskronfele ta in skoalkrantsje (hast hielendal folskreaun troch master sels). Symptomen fan de grutte wurgens dy 't oer de Frysk literêre wrâld kaam? Of: elk individu yn syn of har eigenmakke kokon?

(20-04-2001) - En ik, skriuwer? Ik tikje letters dy 't op it byldskerm wurden foarmje. Yn myn noflike keamer. Wurden dy 't teksten wurde dy 't elektroanys troch my op 'en paad stjoerd wurde. Sels de kuier nei de brievebus haw ik my ûntfytmanje litten.

(21-04-2001) - Fannemidzje stie ik in hoart foar myn bertehûs yn 'e Rottefalle (ja, ik foldoch oan alle klisjees fan de âlder wurdende minske) en ik tocht eins allinne mar: wat in sútrige klinte. En ik tocht ek: hjir binne ús heit en mem dus tegearre úteinset. En: wat in earmoedich begjin. Doe makke ik in kuier en kaam werom op 'e Brouwersgrêft. Ik tocht: hjir ha se tegearre west, lokkich, hjir ha se lake, frijd - ús heit en mem -, hjir bin ik makke en berne. Hjir leit myn earste oantinken: ús heit dy 't yn 't hok in hin deamakke en it bist, sûnder kop, noch efkes rinne liet. Mar ek it byld fan in famke op in trijetsjillerke dat it wetter fan de grêft yn rôle. Doe noch wetter. No in stiennesee. Mei in stripe gers. Ik tocht: in foto meitsje, yn 'e auto en hjir wei. Ear 't ik echt sentiminteel wurd.

Mar dat bin ik fansels al skoften. Sentiminteel. Ik stie earder op dit stee. Lykas ik earder wie op oare stapstiennen fan myn lytse skiednis. Ik foldoch. Yn alle iensumens.

(21-04-2001) - 'Stapstiennen' (step stones). Dat haw ik sels net betocht. Kin net. Wêr komt dat wurd wei. Tamminga?

(22-04-2001) - Ja, der is in lytse sammelbondel fan D.A.Tamminga mei dy titel. Kar út eigen wurk. Of soks. Read omkaft.

Soe Tamminga dat wurd sels betocht ha? Ik tink it net. Faaks wol de Fryske oersetting. Frjemd is trouwens dat ik juster de wurden 'step stones' daalk notearre. Assosjaasje? Jo lêze sa'n soad, yn ûnderskate talen. Der bliuwt altyd wat hingjen dat jo letter oanpasse oan jo eigen skriuwsitewaasje. Myn 'homepage' neamde ik jierren lyn 'thússide' en daalk dêrnei 'skriuwersthússide'. Letterlike oersetting fan it Ingelse wurd. Ferskate kearen lies en hearde ik dat ik it Fryske wurd 'thússide' betocht hawwe soe. Unsin fansels. Ik makke doedestiids gewoan in logise Fryske oersetting. En it wol my net oan dat der foar my al net oaren wiene dy 't soks betochten. Tamminga sil ea 'step stones' tsjin kommen wêze. Moai begryp. Logys oer te setten. Kreaze titel.

(23-04-2001) - Krekt acht menuten en 43 tellen wiene der foar my jûn beskikber op Radio Eenhoorn, seach ik op it klokje. Hastiger prate as ea, besykje dy ferrekte digitale sifers foar te bliuwen. Dochs noch oandacht jaan kinnen oan in roman, in dichtbondel en in fotoboek. De beide berneboeken de oare kear?

(23-04-2001) - Tafal! Dizze wike lies ik 'De passievrucht' fan Karel Glastra van Loon, lies ik yn HP/DeTijd in artikel oer it grutte tal heiten dat net wit dat se net de heit binne, hearde ik fan de skieding fan kunde: de man hie soks al útfûn en woe net fierder mei de frou dy 't him sa lang foar de gek holden hie. Literatuer en wurklikheid! Wêrom bemuoit de realiteit him mei literatuer? Of is it oarsom? Tagelyk: yn witten sil de frou de man altyd de baas wêze. Hiel hoeden de achteroan: op dit stik teminsten...

(24-04-2001) - Ik lês in soad columns. Ik bin der eins ferslaafd oan. Campert/Mulder, Zwagerman, Grunberg, Blokker, Van 't Hek en noch in hiele trits. Yn 'e Fryske media: Eelke Lok, (Maarten en Kees) 't Hart, Jelte Hof, Jantien de Boer. Ik besykje elke dei op syn minst in pear te lêzen. Slagget net altyd. As der dan in sammelbondel mei columns ferskynt, keapje ik dy faak. Juster: '166 x Youp'. Doe 't ik dat boek oerdei in bytsje better beseach (yn 'e boekhannel keapje ik in boek meast op auteur, selden op it uterlik) foel my op dat de hiele bûtenkant beplakt is mei foto's fan de auteur: foarkant, achterkant, sydkant. En ik tocht: wat in idele lul bisto eins, Youp van 't Hek. Mar hawar, it giet by boeken no ienris om de ynhâld. En dêr sil ik my hooplik better mei fermeitsje as mei dy oubyldingen fan in sa mei himsels ynnommen menear.

(24-04-2001) - Mear as 1500 minsken hawwe har by Omrop Fryslân opjûn as potinsjele akteur yn de seary 'Baas boppe Baas'. Ik haw glimke doe 't ik dat berjocht lies. In tige slagge publisiteitsstunt fan regisseur Steven de Jong! Ik kin soks wol wurdearje. De fraach is lykwols: hoe hannelet er soks ou sûnder yn de falkûle te donderjen fan 'cleane' ouberjochten ("Tige aardich dat jo/datsto oan ús projekt meidwaan wolle/wolst, mar spitigernôch..."). Dat soe wolris it effekt fan pisje yn 'e wyn op ha kinne. As meiskriuwer oan dy televyzjerige haw ik der in skript op neisjoen: maksimaal 15 akteurs. Wêrby 't dúdlik is dat guon fan de wichtichste rollen al beset binne. Hoe no? Hoe kinne jo safolle mooglik bern en folwoeksenen oan in tv-optreden helpe? Ik kin allinne mar oan massasênes tinke. Dochterke Cynthia yn 'e klasse en op it skoalleplein. In merke yn 'e buorren fan it doarp dêr 't de seary him ouspilet. In konsert fan De Kast yn de feesttinte. Massale opstân yn ferbân mei it wol as net iepenjen fan in asylsikerssintrum by it doarp. In wichtige keatswedstriid yn de pleatslike arena. Sokke sênes. Jo kinne sa gâns figuranten kwyt. Mar dat kin neat wurde fansels: suver alle ouleveringen wurde binnendoarren opnommen. Yn it OF-gebou. Dat ik bin bang dat de post oer in skoftsje gâns brieven besoargje sil mei it ferneamde Omrop Fryslân-logo der op. Rûnom yn de provinsje. Faaks dat der ek in pinne by sit. Of in fryskeflaggebûsdoekje. Om de triennen te wiskjen.

(25-04-2001) - It is my net slagge. En dêr haw ik swier de pest oer yn. Okee, ik wit: ik haw noch in deimannich, it is noch gjin 1 maaie - mar it wurdt him net. (Godfer)dommedommedomme! Ik fiel my in ferliezer, wylst ik wit dat ik wier myn bêst dien haw. Mar ik kin it gewoan net. Ik kin gjin fers skriuwe foar bern fan in jier as 12, 13. It wurdt in belachlike tekst, as ik soks besykje. Fyn ik sels. Eamelje tusken bern en folwoeksenen. Wylst pubers ougryslik searieus nommen wurde wolle. Uteraard. Ik koe de toan net fine, dat it FeRstival sil it yn de jongste groep dwaan moatte mei fersen fan de echte jongereinskriuwers. Wol stjoer ik twa fersen op dy 't ornearre binne foar âldere bern. Dat kin ik wol. Lekker maklik. Sorry Jelle!

(25-04-2001) - Takomme sneintemidzje op Nederlân 1: Josse de Haan? In skriuwerslibben. Ik bin der net wis fan. Ik hearde soks.

(26-04-2001) - Dat ha jo mei dy berjochten dy 't jo let op 'e jûn konsumearje - it komt allegear boppe op dy iene buorrel (tefolle). Tsjonge, wat haw ik in min libben. Hawar - digitaal jout myn klok 23.11 oan. Niis seach ik efkes op de side fan Omrop Fryslân: Josse de Haan syn holle fan jierren lyn, mar mei de eagen fan hjoeddedei: spotsk glimkjend, sinys, breed leafdefol en tagelyk fol healomheal ferwurke gedoch. Josse syn eagen. Ik sil takomme snein nei de televyzje sjen. Josse syn skriuwerslibben besjen, folgje - ach jezus! Lês 'Piksjitte op Snyp' en jo witte dat de Nederlânse oersetting ('Kikkerjaren' by Meulenhoff, Amsterdam meikoarten te ferskinen) by guon Friezen in aparte reaksje opsmite sil: gjin blidens mar taknypte billen, argewaasje. De net-yndoktrinearre lêzer giet noch in tal moaie siden temjitte. De willekeurige tv-sjogger (ik) soe ek wolris genietsje kinne. Ik bin benijd. Nei snein.

(27-04-2001) - "Bêste T. In wike as wat nei 't it berjocht fan de Nederlânse oersetting fan Josse de Haan syn lêste roman yn de media brocht waard, spruts ik in net ûnferneamd en troch my tige wurdearre Fryske skriuwer. Us petear kaam rillegau op dat boek, dy oersetting. 'Ik snap net wat sa'n grutte Hollânse útjouwer sjocht yn in roman dy 't foar it grutste part bestiet út skellen op Jelle Krol'. Ik sil sûnder mis in ferbjustere kop lutsen ha. 'Hast it boek lêzen?' frege ik doe. De Fryske skriuwer skodholle. 'Nee', sei er. 'Dat hoecht ek net. Ik ha der minne ferhalen oer heard'. En as woe er noch dúdliker wêze: 'De resinsje yn de Ljouwerter wie ek net bêst'. Letter haw ik mear lyksoartige teksten oanhearre moatten. Fan lju - o sa begien mei de Fryske literatuer, o a grutsk as der wer ris in Frysktalich boek oerset wurdt - dy 't wol in miening oer 'Piksjitte op Snyp' hiene (sûnder útsûndering negatyf), mar der gjin letter fan liezen. En dat, bêste T., bedoel ik mei yndoktrinearre en net-yndoktrinearre lêzers. Guon minsken fine it blykber wichtich om in boek fan in (beskate) auteur yn brede rûnte ou te brânen. In missy dy 't mei grutte hertstocht útfierd wurdt. Oare minsken gean dêr kritykleas yn mei. Yndoktrinaasje wurket allinne yn simpele sielen. Want, bêste T., hoe kinne jo no in miening hawwe oer in boek dat jo sels net liezen? Tige tank oars foar dyn e-mail. Ik wist wier net datsto myn skriuwersdeiboek elke dei lêst. Fyn 'k aardich. Groetnis".

(27-04-2001) - Tolve einepykjes yn in fiver, suver letterlik ûnder de wjukken fan mem. Heit giet duorjend de striid oan mei oare kearels. Moarn sil 'k nochris telle. Hoefolle pykjes.

(27-04-2001) - Op it alderlêst fan dizze freed: ik sil noch efkes troch 'Freed' - in ritueel, al jierren. Side 2: Arnon Grunberg nota bene, in (de?) oppompte tûnkabouter fan de Nederlânse literatuer, de kroanprins fan fan alles en noch wat (hoewol 't er himsels al lang as keizer sjocht). Mar: gjin Frysk! Panyk! Mar tagelyk: dan moat earne oars yn dizze LC-bylage in wolhielwichtichFrysk 'item' stean. Liet2001 dus. Teksten en sa. Aardich. Mar it is by de kultuerredaksje fan de Ljouwerter krante (as it om it Frysk giet) wol hiel bot of/of. Noait ris en/en.

(28-04-2001) - Noch tsien einepykjes oer, seach ik fannemoarn. It natuerlik romjen giet yn dy fiver stadich. Mar dêr jildt it rjocht fan de sterkste. Dêr is gjin sprake fan ekonomise regeljouwing. De heit dôbere in hiel ein fierderop tusken de oare manlju. Dy hat syn plicht yntusken dien. Mem rêdt har der no mar mei.

(29-04-2001) - Fannemidzje it 'Skriuwerslibben' fan Josse de Haan besjoen. Nederlân 1. Fakwurk fan Geart de Vries! Of sa 't myn freon Goof (út Súd-Hollân) my niis telefoanys meidielde: "Goed, hee! Moet toch verrekte interessant zijn, die Friese literatuur. Met zulke mensen". Goof wit net folle fan it Frysk, fan de Fryske skriuwerij, mar hy wit in soad fan literatuer. Hy werkent wat nijsgjirrich is, oprjocht is. In skriuwer dy 't berljochte wurdt. In programmamakker dy 't syn fak ferstiet. Ha wy hjir ek in priis foar televyzjemakkers eins? Ien sa'n programma (mar ik seach earder al prima útstjoerings yn dizze rige) docht lannelik mear goed foar de Fryske literatuer as jierrenlang (hoe goedbedoeld oars) gegriem yn Hollânse marzjes.

(29-04-2001) - Ein 1988 liet ik mei de 'fineliner' de haadfiguer fan de roman 'Kwea jild' troch heal West-Europa ride. Kriminele reiskes. Likemin as Wouter (de haadfiguer) hie ik (de skriuwer) der weet fan wat yn dy pakjes siet. Hast oan 'e ein fan 't boek kamen wy dêr beide achter. Ik hie him nei Antwerpen reizgje litten. Ik wist: hjir moat wat barre, hjir moat de plot iepenbrutsen wurde. Mar hoe? Ik haw doe in skoft yn dy havenstêd omspaand. Kuiere, lokaasjes besjoen, praat - in soad praat mei havenlju. De tredde deis waard it ynienen helder: dàt sit yn dy pakjes, sà giet it fierder, wurdt de ein. In wike letter wie de earste ferzy fan de roman dien. Mei tank oan Antwerpen, fûn ik. Frjemd ferhaal fansels, mar wol wier.

Moarn reizgje ik wer nei Antwerpen. Mei in oare missy.